خلاصه استاندارد ملی برنج- ویژگیها و روشهای آزمون
با توجه به تجدیدنظر استاندارد ملی برنج به شماره 127، در متن پیش رو به معرفی انواع این محصول طبق این استاندارد پرداخته میشود:
تقسیم بندی انواع برنج براساس ابعاد دانه:
این تقسیم بندی برای برنجهای تولید شده در داخل کشور، شامل برنجهای دانه خیلی بلند (با میانگین طول دانه حداقل 5/7 میلیمتر) ، دانه بلند (با میانگین طول دانه بین 8/6 تا 49/7 میلیمتر)، دانه متوسط (با میانگین طول دانه بین 6 تا 79/6 میلیمتر) و دانه کوتاه و گرده (با میانگین طول دانه حداکثر 99/5 میلیمتر) است.
تقسیم بندی انواع برنج براساس نوع فراوری:
در این طبقهبندی، چهار دسته برنج سفید، قهوهای، نیمپز و بخاردهی شده قرار میگیرد.
برنج سفید: به برنجی گفته میشود که تمام یا بخشی از سبوس و جنین آن گرفته شده و رنگ یکنواختی داشته باشد.
برنج قهوهای: به برنجی گفته میشود که پوسته خارجی آن گرفته شده ولی لایه سبوس آن گرفته نشده است.
برنج نیمپز: برنجی است که از طریق فراوری گرمابی شلتوک یا برنج قهوهای تولید میشود. در این فراوری با عمل خیساندن در آب و حرارت دادن، نشاسته برنج بطور کامل ژلاتینه شده و سپس خشک میشود. این فرایند علاوه بر غنیسازی طبیعی برنج از طریق نفوذ مواد معدنی و ویتامینهای موجود در لایه سبوس به مرکز دانه، موجب افزایش راندمان استحصال برنج در عملیات سفید کردن برنج نیز میشود. رنگ این نوع برنج از زرد روشن تا قهوهای روشن متغیر ولی بافت آن شیشهای است.
برنج بخاردهیشده: برنجی است که فرایند کوتاه شدهای از نیمپز کردن را طی کرده و بدون خیساندن در آب، فقط بخاردهی انجام میشود. این نوع برنج دارای ظاهری صیقلی شده، براق و به رنگ سفید کدر است.
تقسیم بندی انواع برنج براساس کیفیت:
شامل برنجهای نرم و چسبنده مانند برنج واکسی، برنجهای نرم و پفکی و غیرچسبنده، برنجهای خشک، برنجهای عطری و برنج با میزان آمیلوز متفاوت میباشد.
تقسیم بندی انواع برنج براساس فناوری تولید:
این طبقهبندی شامل تولید برنج به روشهای مختلف مانند: تراریخته، بومی و اصلاح شده است.
برنج تراریخته: به برنجی گفته میشود که در مراحل اصلاح آن یک یا چند مولکول اسید نوکلئیک با استفاده از روشهای فنآوری زیستی جدید به آن منتقل شده باشد.
برنج بومی یا محلی: به برنجی گفته میشود که سالهای زیادی در یک منطقه کشت و با شرایط جغرافیایی آنجا سازگار شده و منشأ آن از توده محلی است.
برنج اصلاح شده: به برنجی گفته میشود که از هرنوع تغییر در ساختار ژنتیکی یک گونه برنج، به روشهای گوناگون مانند بریدینگ و موتاسیون تولید شود.
تقسیم بندی انواع برنج براساس رقم یا واریته:
رقم برنج عبارت است از مجموعهای متمایز، یکنواخت و پایدار از گیاهانی که زیرمجموعه یک گونه را تشکیل میدهند.
ارقام برنج بومی یا محلی مانند دم سیاه، طارم، هاشمی و حسن سرایی بوده و ارقام برنج اصلاح شده ایرانی مانند گیلانه، شیرودی، گوهر، خزر، ندا، فجر و دانیال میباشد.
تهیه محتوا: مریم کیانی